Tràm (Melaleuca cajuputi) là một trong số220 loài trong chi Melaleucathuộc họ
Sim (MYRTACEAE). Là loài cây gỗnhỏ, thường xanh, có phạm vi phân bốrộng
trên vùng nhiệt đới và á nhiệt đới. Thường được tìm thấy ởnhững vùng đất nghèo
dinh dưỡng và ẫm ướt. Ở Đồng bằng sông Cửu Long, rừng tràm phát triển mạnh ở
các vùng đất phèn ngập nước không hoặc ít bịnhiễm mặn.
Tỉnh Cà Mau là một trong những địa phương có diện tích rừng tràm tập trung khá
lớn, phân bốchủyếu ởcác huyện U Minh, Trần Văn Thời, Thới Bình trên hai nhóm
đất phèn điển hình là đất phèn than bùn và đất phèn không có lớp than bùn.
Lợi ích của rừng tràm đã được biết đến trong việc phòng hộchắn gió bão, là nơi cư
trú của rất nhiều loài động vật hoang dã nhất là các loài bò sát,cá, các loài chim
Những sản phẩm kinh tếtừrừng tràm cũng rất đa dạng: Tinh dầu tràm, mật ong,
được sửdụng trong chếbiến dược phẩm, gỗtràm được sửdụng phổbiến trong việc
gia cốnền móng các công trình xây dựng, làm chất đốt Đặc biệt, trên các khu vực
giao đất giao rừng trên địa bàn U Minh tỉnh Cà Mau cùng một số địa phương ở
đồng bằng sông Cửu Long, tràm được xem là loài cây chủlực trong việc phát triển
kinh tếnông hộ.
Trong những năm gần đây đểtăng cường hiệu quảvà đẩy mạnh công tác bảo vệvà
phòng chống cháy rừng tràm, việc đắp các đập giữnước trong mùa khô và hoàn
thiện dần hệthống kênh mương nội đồng trong khu vực rừng U Minh đã đem lại kết
quảkhảquan, tình trạng cháy rừng được từng bước ngăn chặn. Tuy nhiên, bên cạnh
những ưu điểm do việc giữnước mang lai, một sốyếu tốbất lợi đã phát sinh như đã
có một sốdiện tích rừng Tràm bịchết đồng loạt (1998) mà không rõ nguyên nhân
cụthể, chủyếu là trên các vùng đất bịngập quanh năm (do việc quản lý nước phòng
chống cháy rừng). Do đó, việc nghiên cứu ảnh hưởng của độsâu ngập với các chế
độngập nước khác nhau (độngập thấp, ngập thường xuyên; độngập cao, không/ít
ngập và độngập trung bình, ngập theo mùa) đến sinh trưởng và phát triển của rừng
tràm trên đất phèn rất cần thiết và có ý nghĩa trong công tác quản lý, bảo vệvà kinh
doanh hiệu quả, bền vững rừng Tràm.
Tuy nhiên, nghiên cứu đánh giá sinh khối rừng là một trong những công trình
nghiên cứu có rất nhiều trởngại. Có 3 nhược điểm lớn đối với các nghiên cứu về
rừng, đó là: (1) qui mô thí nghiệm thường rất lớn (nhiều ha) và việc xác lập các
nhân tốthí nghiệm rất tốn kém; (2) thời gian thí nghiệm rất dài (nhiều năm) và (3)
mỗi lần thu thập sốliệu sẽlàm hưhại khu rừng thí nghiệm (phải chặt hạtoàn bộ để
cân đo sinh khối). Do đó thông thường người ta áp dụng phương pháp “lấy không
gian bù thời gian”: Lựa chọn các khu rừng có sẳn ngoài hiện trường đểbốtrí đồng
15
loạt các ô mẫu. Tuy nhiên tìm được những điểm nghiên cứu đồng nhất vềcác yếu tố
nhưmột bốtrí thí nghiệm tiêu chuẩn đểcó thểso sánh các nhân tốthí nghiệm là
công việc hết sức khó khăn. Vấn đềlà làm thếnào đểkhắc phục được các trởngại
nêu trên đểtrong một thời gian tương đối ngắn có thể đánh giá được năng suất lập
địa rừng Tràm với độchính xác chấp nhận được.
Nhằm giải quyết vấn đềtrên, đềtài “Phương pháp đánh giá nhanh sinh khối và
ảnh hưởng của độsâu ngập lên sinh khối rừng Tràm trên đất than bùn và đát
phèn khu vực U Minh Hạtỉnh Cà Mau” đã được thực hiện
