Phê bình xã hội học (tiếng Pháp: Sociocritique, tiếng Anh: Sociocriticism)
nằm trong một lĩnh vực chung, có tên là xã hội học về văn học. Nó kế thừa,
điều chỉnhvà phát triển một số nguyên tắc nền tảng của triết học Mác- xít.
Khái niệm “socio-critique” được Claude Duchet khai sinh năm 1971, khi ông
đề nghị một cách đọc lịch sử -xã hội về văn bản. Tuy nhiên, xoay quanh khái
niệm này còn nhiều tên gọi khác nhau: “phê bình xã hội học” (sociocritique),
“xã hội học về văn học” (sociologie de la littérature), “xã hội học về văn bản”
(sociologie du text).
Trước hết, cần có một sự phân biệt giữa “phê bình xã hội học”
(sociocritique) và “xã hội học về văn học” (sociologie de la littérature). Mặc
dù phát xuất cùng niềm tin nhưng về mức độ và phạm vi quan tâm, “xã hội
học về văn học” lại tập trung vào toàn bộ yếu tố liên quan tới văn học; trong
khi điều đó được khu biệt lại ở văn bản- đối với “phê bình xã hội học”. Mặt
khác, Pierre V.Zima cho rằng “phê bình xã hội học” (sociocritique) và “xã
hội học văn bản” (sociologie du text) là đồng nghĩa và ông đề xuất cách gọi
“phê bình xã hội học” như một “sự lựa chọn theo hướng cập nhật” [64; 7].
Ngoài ra, cần phân biệt phương pháp phê bình xã hội học trong nghiên cứu
văn học- có khuynh hướng phát triển thành một lí thuyết phê bình xã hội (bao
gồm cả phê bình văn học) và những nghiên cứu xã hội học mang tính thực
nghiệm về văn học (sociologie de la littérature empirique)- trong đó, khía
cạnh phê bình ít nhiều bị lược bỏ.
