Cùng với quá trình Công nghiệp hoá và hiện đại hoá Đất nƣớc, nhu cầu phụ tải
không ngừng gia tăng. Sự xuất hiện của các khu công nghiệp đòi hỏi sự tiêu thụ
công suất phản kháng tăng lên nhanh chóng, điều đó làm tăng tổn thất điện năng,
công suất và chi phí truyền tải điện năng, giảm hiệu quả sử dụng mạng điện, đồng
thời làm giảm hệ số công suất cos và chất lƣợng điện năng. Sự tăng tổn thất do
suy giảm hệ số cos buộc các nhà kinh doanh điện năng phải áp dụng bảng giá phạt
đối với các hộ dùng điện c ó hệ số cos thấp. Chính vì vậy nhiệm vụ bù công suất
phản kháng đƣợc đặt ra không chỉ đối với hệ thống điện, mà cả các hộ dùng điện.
Đề tài “ Tính toán lựa chọn vị trí, số lượng, dung lượng thiết bị bù hợp lý trong
lưới điện phân phối ” đƣợc thực hiện nhằm đáp ứng nhu cầu cấp bách nói trên.
Khác v ới công su ất tác d ụng, công suất ph ản kháng trong hệ thống điện đƣợc
sản sinh ra cũng nhƣ đƣợc tiêu thụ dƣới rất nhiều hình thức. Một số phần tử hệ
th ống điện chỉ tiêu th ụ công suất ph ản kháng, một số khác vừa tiêu thụ vừa có thể
sinh ra công suất này. S ự tiêu th ụ và t ạo ra công suất phản kháng thay đ ổi ph ụ thuộc
vào nhiều yế u tố khác nhau. Vấn đề “ bù công suất phản kháng” là một v ấn đề hết
sức phức tạp, liên quan đến rất nhiều tham số chế độ cũng nhƣ các tham s ố hệ
th ống, mà không ngừng biến đổi theo thời gian. Đã có nhi ều tác giả áp dụng các kết
quả nghiên cứu của các nƣớc khác nhau trong vi ệc gi ải bài toán bù công suất phản
kháng. Tuy nhiên, đ ối với m ạng điện phân phối nƣớc ta, vấn đề bù công suất phản
kháng mới chỉ đƣợc đề cập đến ở một số khảo sát, đánh giá. Các c ụm tụ bù đƣợc
xây dựng một cách tự phát, chƣa có những nghiên c ứu và tính toán một cách khoa
học, nên sự làm việc của các thiết bị bù chƣa mang l ại hiệu quả đáng kể, th ậm chí
có một số nơi khi các thiết bị bù làm việc trong m ạng thì l ại d ẫn đến tăng tổn thất và
giảm chất lƣợ ng điện. Trong khi thị trƣờng công suất ph ản kháng ở nhiều nƣớc trên
th ế giới diễn ra hết sức sôi động, thì ở nƣớc ta công su ất phản kháng chƣa thực sự
đƣợc coi là một dạng hàng hoá mà mới đƣợc trao đổi dƣới d ạng phạt hệ số cos .
Theo nghị định số 45/2001/NĐ-CP của chính ph ủ v ề việc sử dụng điện, nế u khách
hàng dùng điện v ới hệ số cos nhỏ hơn 0,85 thì sẽ phải trả thêm tiền mua điện năng
tác d ụng theo một hệ số phạt k lu ỹ tiến (hệ số cos càng nhỏ thì hệ số k càng lớ n).
Tuy nhiên trong thực tế v ấn đề phạt hệ số cos th ấp diễn ra hết sức tuỳ tiện và thiếu
th ống nhất. Điều đó cũng dễ hiểu vì thực tế cái mốc phạt cos nhỏ hơn 0,85 đƣợc
đặt ra chƣa dựa trên cơ sở tính toán khoa học. M ặt khác khi khách hàng có hệ số
cos lớn hơn m ức quy định thì lại chƣa đƣ ợc đề cập đến
