1. Lí do chọn ñề tài
1.1. Dạy học (DH) môn toán có nhiệm vụ trang bị hệ thống kiến thức, rèn
luyện các kĩ năng toán học và kĩ năng ứng dụng kiếnthức toán vào thực tiễn, phát
triển tư duy và góp phần giáo dục thế giới quan và các phẩm chất cần thiết cho học
sinh (HS). Để thực hiện các nhiệm vụ ñó cần làm choHS có ý thức học tập tích cực,
chủ ñộng, sáng tạo. Giáo viên (GV) cần phải cho HS học tập trong hoạt ñộng (HĐ),
thông qua HĐ và bằng HĐ. GV phải tạo ra môi trường ñể HS kiến tạo tri thức, tham
gia phát hiện và giải quyết vấn ñề. Việc tổ chức cho HS thực hiện các HĐ trong quá
trình nhận thức là ñiều kiện cần thiết ñể DH có hiệu quả.
1.2. Bài tập toán học là một công cụ cần thiết giúp HSthực hiện các HĐ toán
học trong và ngoài giờ lên lớp. Đã có nhiều công trình nghiên cứu các chức năng
của bài tập toán. Trong các chức năng ñược nói ñến,chức năng DH, chức năng phát
triển, chức năng kiểm tra và chức năng giáo dục ñược khai thác nhiều trong DH.
Thực chất HĐ giải toán là HĐ trung tâm trong học tậpmôn toán của HS. Thông qua
số lượng và chất lượng hoàn thành công việc giải toán về căn bản có thể ñánh giá
ñược trình ñộ nhận thức môn toán của người học. Chính vì lẽ ñó, bài tập toán tham
gia vào mọi khâu của quá trình DH môn toán.
1.3. Luật giáo dục Việt Nam ñã quy ñịnh “Phương pháp giáo dục phải phát
huy tính tích cực, tự giác, chủ ñộng, tư duy sáng tạo của người học, bồi dưỡng năng
lực tự học, lòng say mê học tập và ý chí vươn lên”. Những quy ñịnh này phản ánh
nhu cầu ñổi mới phương pháp (PP) giáo dục. Định hướng ñổi mới phương pháp dạy
học (PPDH) là PPDH cần hướng vào tổ chức cho người học học tập trong HĐ và
bằng HĐ tự giác, tích cực, sáng tạo, từ ñó người học lĩnh hội ñược tri thức, kĩ năng
và cả cách thức tiến hành những HĐ tương tự và ñạt ñược mục tiêu DH.
Hiện nay Bộ Giáo dục và Đào tạo ñang từng bước triển khai ñổi mới PPDH
theo hướng: Tổ chức cho HS chủ ñộng tham gia vào HĐnhận thức, GV sẽ là người
tổ chức, trợ giúp, là trọng tài ñiều khiển HS HĐ. Khác với trước ñây chủ yếu GV
HĐ và HĐ DH mang tính chất truyền thụ một chiều, GVlàm thay cho HS.
2
Đổi mới PP giáo dục nói chung và ñổi mới PPDH nói riêng là một trong
những yêu cầu quan trọng. Như ta ñã biết, tri thức,tư duy, kĩ năng, thái ñộ chỉ có
thể ñược hình thành và phát triển trong HĐ. J. Piaget cho rằng: “Tri thức không
phải truyền thụ từ người biết ñến người không biết,mà tri thức ñược chính cá thể
xây dựng thông qua hoạt ñộng”. Vì vậy, khi ñứng trước một nội dung DH cụ thể,
GV cần tổ chức những HĐ học tập cho HS và coi ñó làthành phần cốt lõi của giờ
học. PPDH cần hướng vào việc tổ chức cho người học học tập trong HĐ và bằng
HĐ tự giác, tích cực, chủ ñộng và sáng tạo.
Thực tế hiện nay, một bộ phận không nhỏ GV chưa thậtsự chú ý ñến HĐ của
HS, còn nặng về cung cấp tri thức dưới dạng có sẵn,chưa khơi dậy tính tích cực học
tập của HS; một số GV còn quá chú trọng kĩ năng giải toán, xem nhẹ việc rèn luyện
tư duy cho HS dẫn ñến HS học một cách máy móc, bị ñộng, rập khuôn, lúng túng
khi gặp bài toán mới, không biết tìm tòi sáng tạo trong học tập.
Chương “Phương pháp tọa ñộ trong mặt phẳng - Hình học 10 nâng cao” có
vai trò quan trọng trong môn Toán ở trường THPT, ñâylà một nội dung luôn gắn
với HS trong suốt quá trình học tập cũng như trong nhiều bài toán thực tế.
Vấn ñề ñặt ra là làm thế nào ñể khai thác ñược các HĐ khi học nội dung này
nhằm phát huy ñược tích cực, chủ ñộng, sáng tạo củaHS trong học tập.
Với những lí do trên, chúng tôi chọn ñề tài: “Vận dụng quan ñiểm hoạt
ñộng khi dạy học giải toán về phương pháp tọa ñộ trong mặt phẳng ở lớp 10
trường THPT”.
2. Mục ñích nghiên cứu
Đề xuất các biện pháp sư phạm và xây dựng hệ thống ví dụ minh họa cho
việc vận dụng quan ñiểm HĐ trong DH chương “Phương pháp tọa ñộ trong mặt
phẳng” nhằm tăng cường HĐ học tập và phát huy tính tích cực, tự giác, chủ ñộng,
sáng tạo của HS.
