Công ty xi măng Tam Điệp tiền thân là Công ty xi măng Ninh Bình được thành lập theo quyết định số 506/QĐ-UB ngày 31/05/1995 của Uỷ ban nhân dân Tỉnh Ninh Bình. Và được chuyển giao về Tổng công ty xi măng Việt Nam nay là Tổng công ty Công nghiệp xi măng Việt Nam kể từ ngày 15 tháng 7 năm 2001 theo Quyết định 1234/QĐ - UB ngày 21 tháng 6 năm 2001 của chủ tịch UBND tỉnh Ninh Bình ký.
Theo văn bản số 4392BKH/VPXT ngày 17 tháng 07 năm 2000 của Bộ Kế hoạch và Đầu tư và văn bản số 3253/VPCP-CN ngày 08/8/2000 của Văn phòng Chính phủ về việc điều chỉnh kế hoạch đấu thầu dự án nhà máy xi măng Tam Điệp là doanh nghiệp Nhà nước trực thuộc Tổng công ty xi măng Việt Nam – Bộ Xây Dựng.
Tổng mức vốn đầu tư của Công ty xi măng Tam Điệp theo luận chứng kinh tế kỹ thuật được phê duyệt là: 228.211.197 USD. Đơn vị trúng thầu cung cấp thiết kế, thiết bị - vật tư cho dây chuyền công nghệ chính là hãng FLSmidth (Vương quốc Đan Mạch).
Công ty xi măng Tam Điệp khởi công xây dựng ngày 19/05/2001 và đến ngày 28/11/2004 Công ty đã đưa công đoạn nghiền xi măng đóng bao vào sản xuất và đưa sản phẩm ra thị trường. Ngày 15/12/2004 Công ty đã cho ra lò tấn Clinker đầu tiên đạt chất lượng tốt. Cuối tháng 12/2004 Công ty đã đưa dây chuyền vào sản xuất ổn định, cung cấp cho thị trường sản phẩm xi măng đạt chất lượng cao không phụ lòng mong mỏi của khách hàng và phù hợp với mục tiêu của Công ty đề ra là "vì lợi ích khách hàng và chất lượng công trình".
