Trong lịch sử ngoại giao Việt Nam thời kì chống Mĩ (1954 – 1975), những chính sách đối ngoại của nhà nước Việt Nam đối với các nhà nước xã hội chủ nghĩa khác được coi là một bộ phận quan trọng trong đường lối đối ngoại chung của nước ta. Những chính sách này vừa biểu hiện năng lực lãnh đạo của Đảng qua quá trình tự đánh giá, nhận định tình hình, hoạch định đường lối chính sách và đúc rút kinh nghiệm từ thực tiến, vừa góp phần giúp hoàn thành cuộc cách mạng giải phóng dân tộc trường kì gian khổ. Trong đó, những chính sách đối với Trung Quốc là kết quả của những phân tích, nghiên cứu phức tạp, bởi mối quan hệ Việt Trung dù ở thời kì nào cũng chưa bao giờ là kém quan trọng.
Giữa Việt Nam và Trung Quốc hình thành một mối quan hệ đặc biệt mà người ta gọi là “Quan hệ địa chính trị”, không chỉ là quan hệ giữa một quốc gia này với một quốc gia khác mà còn là quan hệ giữa 2 “người hàng xóm”, hai nhà nước cùng theo đuổi con đường xã hội chủ nghĩa, giữa một nước lớn và một nước nhỏ Bởi vậy, tính ràng buộc trong mối quan hệ này là rất cao, tính phức tạp cũng theo đó mà tăng lên. Quan hệ Việt Nam-Trung Quốc, cũng như nhiều quan hệ địa chính trị khác, có hai mặt: hình thức và thực chất. Hai mặt này không phải bao giờ cũng tương đồng. Trong lịch sử nói chung và lịch sử chống Mỹ nói riêng, quan hệ Việt – Trung biến thiên liên tục về cả hai mặt “hình thức” và “thực chất”, vì vậy đòi hỏi Đảng phải có cái nhìn linh hoạt, thay đổi chính sách đối ngoại với Trung Quốc sao cho phù hợp với tình hình hai nước và thế giới. Như các tài liệu chia thời kì chống Mỹ của Việt Nam ra hai chặng : Chặng 1 từ 1954 – 1959, chặng 2 từ 1960 – 1975, quan hệ Việt – Trung cũng có những nét thay đổi theo 2 thời kì tương ứng, với 2 đường lối chính sách khác nhau.
Như vậy, trong phạm vi bài tiểu luận của mình, nhóm chúng tôi sẽ tìm hiểu Chính sách đối ngoại Viêt Nam – Trung Quốc theo hai phần chính:
Chính sách đối ngoại Việt Nam đối với Trung Quốc thời kì đầu chống Mỹ (1954 - 1959)
Chính sách đối ngoại Việt Nam đối với Trung Quốc nửa sau thời kì chống Mỹ (1960 – 1975)
Để làm rõ được hai chính sách đối ngoại trên hai thời kì này, nhóm chúng tôi sẽ lần lượt tìm hiểu : Bối cảnh (trong nước, quốc tế), Chính sách đối với Trung Quốc, Triển khai chính sách, Đánh giá nhận xét về kết quả và ý nghĩa của chính sách.
