Lịch sử triết học từ cổ đại đến nay là lịch sử đấu tranh giữa chủ nghĩa duy vật
và chủ nghĩa duy tâm. Chủ nghĩa duy vật đã trải qua con đường phát triển lâu dài
và tùy thuộc vào lịch sử đời sống vật chất của xã hội (trước hết là cơ sở kinh tế),
mối quan hệ của triết học với tư tưởng chính trị, pháp quyền, tôn giáo, trình độ
phát triển của khoa học tự nhiên, khoa học xã hội . từng thời kỳ mà chủ nghĩa
duy vật đã có nhiều hình thức tồn tại khác nhau
1
.
+ Hình thức đầu tiên của chủ nghĩa duy vật là chủ nghĩa duy vật cổ đại. Đó
là chủ nghĩa d uy vật chất phác, xuất phát từ giới tự nhiên để giải thích
chúng, và do đó chưa có cơ sở khoa học để đứng vững trước sự tiến công
của chủ nghĩa duy tâm và tôn giáo ngự trị trong thời trung cổ.
+ Hình thức thứ 2 của chủ nghĩa duy vật là chủ nghĩa duy vật siêu hình thế
kỷ XVII – XVIII. Hình thức này ra đời trong hoàn cảnh giai cấp tư sản
đang lên, họ xây dựng chủ nghĩa duy vật của mình nhằm chống lại thế giới
quan duy tâm, tôn giáo của giai cấp phong kiến. Do hạn chế bởi trình độ
khoa học và lợi ích giai cấp cho nên nó mang tính chất siêu hình.
+ Hình thức thứ 3 của chủ nghĩa duy vật là chủ nghĩa duy vật biện chứng. Là
chủ nghĩa duy vật được xây dựng trên cơ sở của k hoa học hiện đại và
không ngừng phát triển do nhu cầu thực tiễn cùng sự phát triển của khoa
học thời đại mới.
Trong phạm vi tiểu luận chúng ta sẽ nghiên cứu Những thành tựu và hạn chế
của Chủ nghĩa duy vật Tây Âu thời Cận đại (thuộc hình thức tồn tại thứ 2 của
chủ nghĩa duy vật) để đánh giá một giai đoạn của chủ nghĩa duy vật trên con
đường phát triển lâu dài của mình.
