Năm 1831, nhà vật lý học Farađây đã chứng tỏbằng thực nghiệm rằng từ
trường biến đổi có thểsinh ra dòng điện. Thực vậy, khi làm cho từthông gửi qua
một m ạch kín thay đổi thì trong mạch xuất hiện một dòng điện. Dòng điện đó gọi
là dòng điện cảm ứng, và hiện tượng trên gọi là hiện tượng cảm ứng điện từ.
Qua các thực nghiệm Farađây đã rút ta những kết luận tổng quát sau đây;
- Sựbiến đổi từthông qua mạch kín là nguyên nhân sinh ra dòng điện cảm
ứng trong mạch đó.
- Dòng điện cảm ứng chỉtồn tại trong thời gian từthông gửi qua mạch thay
đổi.
- Cường độdòng điện cảm ứng tỉlệthuận với tốc độbiến thiên của từthông.
- Chiều của dòng điện cảm ứng phụthuộc vào từthông gửi qua m ạch tăng
hay giảm.
Định luật Lenx cho ta biết chiều của dòng điện cảm ứng: dòng điện cảm ứng
phải có chiều sao cho từtrường do nó sinh ra có tác dụng chống lại nguyên nhân
đã sinh ra nó.
Qua các thực nghiệm và tính toán lý thuyết người ta đã đưa ra định luật cơ
bản của hiện tượng cảm ứng điện từ. Định luật đó được phát biểu nhưsau:
Suất điện động cảm ứng luôn luôn bằng vềtrịsố, nhưng trái dấu với tốc độ
biến thiên của từthông g ửi qua diện tích của mạch điện
Với: ec
– suất điện động cảm ứng;
dФm
– lượng biến thiên của từthông gửi qua vòng dây;
dt – khoảng thời gian của sựbiến thiên.
Biểu thức trên đã thểhiện đầy đủnhững kết luận tổng quát của Farađây, dấu
( - ) là biểu hiện vềmặt toán học của định luật Lenx. Từbiểu thức này ta có thể
tính toán được các hiện tượng cảm ứng điện từ.
Từthông gửi gửi qua một diện tích mạch điện biến thiên do chính sựbiến
thiên của mạch điện đó gọi là hiện tượng tựcảm, và do sựbiến thiên của một mạch
điện khác gây nên gọi là hiện tượng hỗcảm.
TừthếkỷXIX, hiện tượng cảm ứng điện từcoa một tầm quan trọng đặc biệt,
vì, vềmặt lý thuyết, nó cho ta thấy rõ mối quan hệkhăng khít giữa từtrường và
dòng điện; vềmặt thực nghiệm, nó chỉra một phương pháp biến đổi cơnăng thành
điện năng thông qua sựbiến đổi của từtrường. Từkhi máy phát điện ra đời, bộmặt
của thếgiới đã hoàn toàn thay đổi
