Động vật nguyên sinh có khoảng 65% loài sống tự do, di chuyển chủ động. Một
số sống bám tạm thời vào giá thể vô sinh hoặc hữu sinh
cho mục đích dinh dưỡng, một số bám cốđịnh và có thể
hình thành quần thể. Nhóm sống bám thường cócon
non bơi tự do và trở lại đời sống bám khi trưởng thành.
Thức ăn phần lớn là mảnh vụn hữu cơhoặc các sinh
vật có kích thước nhỏ (vi khuẩn, tảo đơn bào.). Nhờ
hoạt động của lông bơi, tấm lông và màng uốn các
mảnh vụn thức ăn được dòng nước xoáy tập trung vào
bào khẩu. Một số trùng cỏsăn mồi.
