Lãi suất là một trong nhiều công cụ điều hành chính sách tiền tệ (CSTT) của ngân hàng trung ương
(NHTW). Từ cuối những năm 1980 trở lại đây ngày càng có nhiều NHTW sử dụng lãi suất như một công cụ
chủ chốt trong điều hành bởi khả năng lan toả của lãi suất tới nền kinh tế, giúp NHTW đạt được mục tiêu
điều hành CSTT.
Tại Việt Nam, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) vẫn chủ yếu dựa vào kiểm soát tổng cung tiền
tệ để đạt các mục tiêu CSTT. Tuy nhiên thực tế cho thấy kiểm soát tổng cung tiền tệ chưa phải là phương
pháp hiệu quả giúp NHNN kiểm soát kinh tế vĩ mô. Do đó từ năm 2008, NHNN đã chuyển hướng quan tâm
sang công cụ lãi suất. Nhưng vì NHNN chưa có chiến lược cụ thể xây dựng và thực hiện cơ chế điều hành lãi
suất (CCĐHLS) nên kết quả thu được còn nhiều hạn chế. Lãi suất của NHNN chưa phải là công cụ dẫn dắt
thị trường.
Thời gian qua, các nhà khoa học trong nước đã nghiên cứu về CCĐHLS của NHNN. Song các nghiên
cứu này chủ yếu dừng lại ở việc tìm hiểu diễn biến điều chỉnh lãi suất của NHNN. Việc xác định mức độ
quan trọng và vị trí lãi suất trong hệ thống mục tiêu điều hành, tìm hiểu phương pháp xác định lãi suất của
NHNN, tác động cụ thể của lãi suất tới nền kinh tế chưa được nghiên cứu, đặc biệt giai đoạn năm 2002 –
2016. Do vậy, cần có nghiên cứu chuyên sâu về CCĐHLS của NHTW, thực trạng CCĐHLS của NHNN giai
đoạn năm 2002 – 2016, tạo cơ sở đưa ra giải pháp hoàn thiện CCĐHLS, giúp NHNN đạt được các mục tiêu
điều hành CSTT. Đây là lý do tác giả lựa chọn: “Hoàn thiện cơ chế điều hành lãi suất của Ngân hàng Nhà
nước Việt Nam trong điều kiện nền kinh tế thị trường” làm đề tài nghiên cứu Luận án tiến sĩ
