<p>
Lạm phát là một hiện tượng kinh tế vĩ mô phổ biến và có ảnh hưởng sâu rộng
đến các mặt của đời sống kinh tế - xã hội. Thông thường, các chính sách vĩ mô của
một nền kinh tế sẽ được thực hiện xoay quanh lạm phát mục tiêu của nền kinh tế. Việc
nghiên cứu lạm phát để có được những cái nhìn khái quát nhất về lạm phát có vai trò
rất quan trọng trong việc thực hiện cũng như lựa chọn chính sách điều hành giúp có
được nền kinh tế vĩ mô ổn định và phát triển bền vững. Do đó, việc phân tích được
nguyên nhân và dự báo lạm phát giúp các cơ quan điều hành chính sách đưa ra các
chính sách phù hợp để bình ổn giá cả thị trường, đảm bảo phát triển kinh tế bền vững.
Việt Nam bắt đầu quá trình chuyển đổi từ nền kinh tế kế hoạch hóa sang
nền kinh tế thị trường từ năm 1986. Mục đích của Nghị quyết Đại hội Đảng lần
thứ VI là để ổn định nền kinh tế, kích thích xuất khẩu và đầu tư, thúc đẩy tăng
trưởng kinh tế. Trong những năm vừa qua, các chính sách của chính phủ Việt
Nam luôn ưu tiên mục tiêu kiểm soát chặt chẽ giá cả hàng hóa và tiền lương
nhưng chính phủ không đảm bảo được sự ổn định của giá cả.
Những năm đầu của giai đoạn 1996-2000, tăng trưởng kinh tế đạt trên 9%
(9,5% và 9,3% lần lượt vào các năm 1995 và 1996) và đây là những dấu mốc
quan trọng cho thời kỳ kinh tế mới. Trong giai đoạn 2000-2007, hàng năm, tỷ lệ
lạm phát là khá thấp với mức trung bình 5,5% mỗi năm. Trong khi tổng sản
phẩm quốc nội (GDP) đã tăng trưởng với tốc độ trung bình 7% mỗi năm. Đây
cũng là giai đoạn quan trọng trong nền kinh tế Việt Nam trong thời kỳ hội nhập
kinh tế thế giới được đánh dấu bằng cột mốc Việt Nam gia nhập WTO vào tháng
11 năm 2007. Điều này thể hiện quan điểm mở trong hoạt động kinh tế của nền
kinh tế Việt Nam đối với các nước trên thế giới. Tuy nhiên, ngoài những mặt
tích cực, sự mở cửa sâu rộng của nền kinh tế cũng sẽ có những hạn chế nhất
định và cũng có những ảnh hưởng tiêu cực từ nền kinh tế thế giới tới nền kinh tế
Việt Nam. Những ảnh hưởng tiêu cực này là những thách thức rất lớn đối với
các nhà hoạch định chính sách và điều hành nền kinh tế vĩ mô trong nước. Cụ
thể, lạm phát bắt đầu có xu hướng tăng mạnh từ năm 2007 (12,6% so với cùng
kỳ năm trước) và năm 2008 (19,98% so với cùng kỳ năm trước) là năm lạm phát
cao nhất kể từ khi Việt Nam thực hiện đổi mới. Trước tình hình đó, chính phủ
Việt Nam đã phải thực hiện chính sách tài khóa (CSTK) và chính sách tiền tệ
(CSTT) thắt chặt để kiềm chế lạm phát. Lạm phát năm 2009 chỉ khoảng 6,5% và
tăng trưởng kinh tế năm 2009 thấp hơn nhiều so với kỳ vọng ban đầu, đạt
khoảng 5,4% và không đạt được mục tiêu tăng trưởng kinh tế. Do vậy, chính
phủ đã thực hiện kích thích tăng trưởng thông qua gói kích cầu. Các ngân hàng
thiếu tiền mặt đã tăng lãi suất tiền gửi để thu hút dòng tiền trong dân. Do đó nửa
cuối năm 2009 giá bắt đầu tăng trở lại kéo theo xu hướng tăng lạm phát trong
năm 2010 (11,9%) và trở nên tồi tệ trong năm 2011 (18,1%) hơn 2,5 lần so với
mục tiêu ban đầu là 7% của Chính phủ. Trong năm 2011, trước diễn biến lạm
phát tăng cao, chính phủ đưa ra Nghị quyết 11/NQ-CP ngày 24 tháng 02 năm 2011
nhằm kiềm chế lạm phát, đây là một trong những chính sách đặc biệt quan trong
đối với mục tiêu kiểm soát và phát triển kinh tế. Theo đó, lạm phát đã giảm đáng kể
trong ba quý đầu của năm 2012 làm cho lạm phát cả năm 2012 xuống còn 6,8% và
năm 2013 lạm phát chỉ khoảng 6,6%. Từ năm 2014 đến nay, lạm phát đang có xu
hướng ổn định, tuy nhiên, chính phủ vẫn đang thực hiện các chính sách tài khóa và
các chính sách tiền tệ thận trọng để kiểm soát lạm phát và tránh sự bùng nổ lạm
phát gây bất ổn kinh tế
</p>
