Khi tiếp cận và thưởng thức văn học trung đại Việt Nam, ngoài
yếu tố ngôn ngữ - văn tự, công chúng ngày nay còn phải vượt qua một số
rào cản nữa mà nổi bật là sự khác biệt về mặt quan niệm, tư tưởng văn học
giữa thời trung đại với thời hiện đại. Nếu vượt qua được rào cản này, chúng
ta sẽ đến gần hơn với di sản văn học của người xưa. Vì vậy, tìm hiểu quan
niệm, tư tưởng văn học trung đại là một vấn đề khá cấp thiết.
1.2. Trong hệ thống tư tưởng văn học trung đại Việt Nam, tư tưởng
thi học có vị trí quan trọng nhất. Tư tưởng thi học trung đại Việt Nam xuất
hiện khá sớm, tồn tại suốt thời kì văn học trung đại và để lại khá nhiều tư
liệu và thành tựu so với lí luận, nhận thức về các thể loại khác. Hơn nữa, tư
tưởng thi học là một trong những dạng lí luận gần gũi nhất với nhận thức
của chúng ta ngày nay về “lí luận văn học đích thực”. Muốn chắt lọc “tinh
hoa lí luận văn học” của người xưa, không thể không tìm hiểu vấn đề trên.
1.3. Tư tưởng văn học nói chung và tư tưởng thi học nói riêng gắn bó
chặt chẽ với lịch sử văn học, nhưng bản thân chúng cũng có lịch sử riêng,
có quá trình vận động, phát triển nội tại. Vì vậy, bên cạnh việc nghiên cứu
tư tưởng văn học nói chung và tư tưởng thi học nói riêng như một hiện
tượng khái quát (đồng đại), xem xét nó với tư cách một quá trình (lịch đại)
cũng có ý nghĩa không nhỏ và là một nhu cầu cấp thiết.
1.4. Trong chương trình “ngữ văn”, “văn học”, “văn hóa học”,. ở
nhà trường, các tác phẩm thơ ca trung đại Việt Nam và một số tư liệu tư
tưởng thi học trung đại có vị trí đáng kể. Vì vậy, một công trình nghiên cứu
về “sự phát triển tư tưởng thi học Việt Nam từ thế kỉ X đến hết thế kỉ XIX”
sẽ cung cấp thêm những kiến thức cần thiết cho hoạt động nghiệp vụ sư
phạm và có ý nghĩa về mặt giáo dục khá sâu sắc.
