Nhận thức rõ được tầm quan trọng của dân chủ, coi dân chủ là bản
chất của chế độ xã hội chủ nghĩa, là mục tiêu và động lực phát triển xã hội,
trong sự nghiệp cách mạng xã hội chủ nghĩa, Đảng ta không ngừng mở
rộng và phát huy dân chủ, đáp ứng nguyện vọng chính đáng của nhân dân.
Những thành quả của cách mạng đem lại đã thực sự làm thay da đổi thịt
đời sống xã hội ở hầu khắp các địa phương, địa bàn cả nước, trong đó có
nông thôn. Đặc biệt sau hơn 20 năm thực hiện công cuộc đổi mới, bộ mặt
nông thôn, đời sống của người dân đã có những thay đổi rõ rệt, quyền lợi
và nghĩa vụ của nhân dân lao động ngày một được quan tâm, việc phát huy
dân chủ đã được thể chế hoá bằng pháp luật.
Tuy nhiên, bên cạnh những thành tựu kinh tế - xã hội rất đáng trân
trọng, cơ chế Đảng lãnh đạo, nhân dân làm chủ, Nhà nước quản lý vẫn
chưa được thực hiện một cách đầy đủ, kém hiệu quả; phương châm "Sống
và làm việc theo Hiến pháp và pháp luật" vẫn chưa đi vào cuộc sống; đời
sống pháp luật còn nghèo nàn, ý thức pháp luật của nhân dân ở nông thôn
còn hết sức thấp kém so với yêu cầu, mục tiêu đề ra. Công cuộc đổi mới
càng đi vào chiều sâu, công nghiệp hoá, hiện đại hoá nông nghiệp, nông
thôn càng được đẩy mạnh đã làm nảy sinh những vấn đề mới về dân chủ và
pháp luật cần được giải quyết.
Qua khảo sát, đánh giá thực tế ở nông thôn nước ta cho thấy, việc
thực hiện dân chủ hiện nay còn rất nhiều hạn chế bắt nguồn từ nhiều
nguyên nhân khác nhau, trong đó, nguyên nhân chủ yếu là do ý thức pháp
luật còn nhiều bất cập; cơ chế, chính sách, pháp luật của Nhà nước còn
chậm đổi mới, thiếu đồng bộ, kém hiệu quả; bên cạnh đó, trình độ am hiểu
pháp luật, ý thức tôn trọng và chấp hành pháp luật của nhân dân còn hạn
chế. Việc khắc phục những hạn chế yếu kém đó và tiếp tục nâng cao ý thức
pháp luật đã và đang đặt ra trước chúng ta.
Nhận thức, đánh giá một cách khách quan khoa học để có những giải
pháp tích cực phát huy vai trò ý thức pháp luật nhằm thực hiện tốt dân chủ
hiện nay ở nông thôn nước ta là vấn đề cấp thiết, có ý nghĩa chiến lược góp
phần ổn định chính trị, phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao đời sống vật
chất tinh thần cho nhân dân, tạo điều kiện thực hiện thắng lợi sự nghiệp
công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước.
Vì vậy, việc nghiên cứu đề tài "ý thức pháp luật với việc thực hiện
dân chủ ở nông thôn Việt Nam hiện nay" là cấp thiết cả về mặt lý luận và
thực tiễn.
