Kỷ luật lao động là những tiêu chuẩn quy định hành vi cá nhân của
ngƣời lao động dựa trên ý chí của ngƣời sử dụng lao động và pháp luật
hiện hành, ngƣời lao động có nghĩa vụ phải tuân thủ, nếu có vi phạm xảy
ra ngƣời lao động phải chịu trách nhiệm trƣớc ngƣời sử dụng lao động
về hành vi vi phạm của mình.
Là một chế định của Luật lao động, chế độ kỷ luật lao động là tổng
hợp các quy phạm pháp luật quy định nghĩa vụ, trách nhiệm của ngƣời
lao động và ngƣời sử dụng lao động đối với doanh nghiệp, cơ quan, tổ
chức; quy định những biện pháp khuyến khích ngƣời lao động gƣơng
mẫu chấp hành cũng nhƣ những hình thức xử lý đối với ngƣời không
chấp hành hoặc chấp hành không đầy đủ những nghĩa vụ, trách nhiệm
đó.
Trong một doanh nghiệp, kỷ luật lao động là “ việc tuân theo thời
gian, công nghệ và điều hành sản xuất, kinh doanh thể hiện trong nội
quy lao động ”. Để đảm bảo trật tự lao động sản xuất, tránh sự tùy tiện
của ngƣời sử dụng lao động trong việc đề ra kỷ luật lao động, pháp luật
quy định các nội dung trên phải đƣợc cụ thể trong nội quy lao động.
Kỷ luật lao động giữ vai trò quan trọng trong quan hệ lao động.
Thông qua việc duy trì kỷ luật lao động, ngƣời sử dụng lao động có thể
bố trí sắp xếp lao động một cách hợp lý để ổn định sản xuất, ổn định đời
sống ngƣời lao động và trật tự xã hội nói chung. Nếu ngƣời lao động
tuân thủ kỷ luật lao động, ngƣời lao động có thể tự rèn luyện để trở
thành ngƣời công nhân của xã hội hiện đại, có tác phong công nghiệp, là
cơ sở để họ đấu tranh với những tiêu cực trong lao động sản xuất. Trật
tự, nề nếp của một doanh nghiệp và ý thức tuân thủ kỷ luật của ngƣời lao
động là những yếu tố cơ bản để duy trì quan hệ lao động ổn định, hài
hòa. Đó cũng là điều kiện để thu hút vốn đầu tƣ nƣớc ngoài, xuất khẩu
lao động, giúp cho ngƣời lao động không bị bỡ ngỡ khi làm việc trong
các điều kiện khác biệt.
Các hình thức kỷ luật lao động là yêu cầu khách quan đối với tất cả
các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp . hay rộng hơn là với bất kỳ một xã
hội, một nền sản xuất nào. Sản xuất ngày càng phát triển, cùng với nó là
trình độ phân công, tổ chức lao động trong xã hội ngày càng cao và vì
vậy, các hình thức kỷ luật lao động ngày càng trở nên quan trọng.
