Theo dõi thai trƣớc đẻ, đặc biệt là thai nghén có nguy cơ cao là nhiệm
vụ quan trọng của các bác sỹ sản khoa, nhằm đảm bảo cho trẻ ra đời khỏe
mạnh góp phần nâng cao chất lƣợng dân số đồng thời giảm tỉ lệ bệnh tật và tỉ
lệ tử vong mẹ và trẻ sơ sinh [1].
Sự phát triển của thai nhi trong tử cung hoàn toàn phụ thuộc vào hệ
thống tuần hoàn tử cung rau thai, bao gồm động mạch tử cung của ngƣời mẹ,
tuần hoàn trong bánh rau, tuần hoàn động mạnh rốn và tuần hoàn của thai nhi.
Tất cả mọi sự trao đổi chất giữa mẹ và con đều đƣợc thực hiện tại các gai rau
[2]. Bất kỳ một sự tác động nào đến hệ thống này đều có thể ảnh hƣởng tới sự
phát triển của thai gây ra thai chậm phát triển trong tử cung dẫn đến suy thai
là một trong những nguyên nhân của thai chết lƣu [3],[4].
Hiện nay, có nhiều phƣơng pháp thăm dò khác nhau để đánh giá tình
trạng phát triển và sức khỏe của thai nhi nhằm phát hiện sớm những thai bất
thƣờng để xử trí kịp thời. Các phƣơng pháp thăm dò trong sản khoa đang
đƣợc áp dụng bao gồm: phƣơng pháp siêu âm, phƣơng pháp ghi biểu đồ nhịp
tim thai - cơn co tử cung [5]. Trong đó siêu âm là phƣơng pháp thăm dò
không xâm lấn đƣợc áp dụng rộng rãi với nhiều ƣu điểm vƣợt trội vì ngoài
việc áp dụng siêu âm để thăm dò hình thái học của thai, ngƣời ta còn ứng
dụng siêu âm Doppler mạch máu trong thăm dò tuần hoàn mẹ con để giúp
tiên đoán tình trạng tuần hoàn của thai [6],[7],[8].
Trên thế giới siêu âm Doppler đƣợc ứng dụng vào y học từ những năm
1970 với mục đích đánh giá tình trạng sức khỏe của thai đặc biệt là những
trƣờng hợp thai nghén có nguy cơ cao [7]. Sau nhiều năm ứng dụng đã có rất
nhiều tác giả công bố các nghiên cứu về siêu âm Doppler trong thăm dò tuần
hoàn mẹ con ở những thai nghén bình thƣờng giúp thiết lập hằng số sinh lý
bình thƣờng về chỉ số Doppler của thai và ở nhóm thai nghén bệnh lý cho
thấy siêu âm Doppler có vai trò quan trọng trong tiên lƣợng tình trạng tuần
hoàn của thai [9],[10]. Trong đó số các mạch máu đƣợc sử dụng để thăm dò
tuần hoàn thai thì thăm dò Doppler ống tĩnh mạch là một phƣơng pháp giúp
đánh giá trực tiếp lƣu lƣợng tuần hoàn của thai có giá trị trong sàng lọc thai
bất thƣờng nhiễm sắc thể, dị tật tim bẩm sinh, tiên lƣợng thai chậm phát triển
trong tử cung. Các nghiên cứu về thăm dò Doppler của thai đều cho thấy
trƣớc hết phải xây dựng đƣợc hằng số sinh lý cho các chỉ số Doppler ở thai
bình thƣờng vì đó là cơ sở để để phát hiện những trƣờng hợp bất thƣờng về
các thông số Doppler, từ đó giúp cho các nhà sản khoa phát hiện và tiên lƣợng
đƣợc tình trạng bệnh lý của thai để đƣa ra những can thiệp kịp thời nhằm đạt
đƣợc kết quả thai nghén tốt nhất [11]. Đặc biệt biều đồ bách phân vị về chỉ số
của thai trong đó có chỉ số Doppler còn phụ thuộc vào đặc điểm riêng của
từng chủng tộc dân số, có thể bình thƣờng với chủng tộc này nhƣng lại bất
thƣờng với chủng tộc khác. Do đó việc xây dựng hằng số sinh lý giúp thiết
lập biểu đồ bách phân vị cho từng chỉ số Doppler của thai ở từng chủng tộc
khác nhau là vô cùng quan trọng và có ý nghĩa trong thực tế lâm sàng.
Tại Việt Nam, phƣơng pháp siêu âm Doppler trong sản khoa đƣợc ứng
dụng một cách khá phổ biến trong những năm gần đây. Các nghiên cứu về siêu
âm Doppler trong thăm dò tuần hoan mẹ và thai mới chỉ tập trung vào các mạch
máu: động mạch rốn, động mạch não, động mạch tử cung ở thai nghén bình
thƣờng và bệnh lý [12],[13],[14],[15]. Cho đến nay, chƣa có công trình nào
nghiên cứu về chỉ số Doppler ống tĩnh mạch của thai bình thƣờng. Việc xây
dựng chỉ số Doppler ống tĩnh mạch của thai bình thƣờng của ngƣời Việt Nam là
cần thiết. Vì vậy, chúng tôi tiến hành nghiên cứu đề tài: "Nghiên cứu chỉ số
Doppler ống tĩnh mạnh của thai bình thƣờng từ 22 đến 37 tuần để thiết lập
biểu đồ bách phân vị và ứng dụng lâm sàng” với hai mục tiêu:
1. Xác định giá trị trung bình của chỉ số Doppler ống tĩnh mạch thai bình
thường để thiết lập biểu đồ bách phân vị chỉ số Doppler ống tĩnh mạch
ở tuổi thai 22 đến 37 tuần.
2. Ứng dụng của biểu đồ bách phân vị các chỉ số Doppler ống tĩnh mạch ở
thai chậm phát triển trong tử cung.
