Đánh giá hạch nách là bƣớc không thể thiếu trong chẩn đoán và điều trị
ung thƣ vú. Tình trạng hạch nách có hoặc không di căn là yếu tố tiên lƣợng
chính. Mức độ di căn hạch nách không chỉ đánh giá giai đoạn bệnh mà còn
quyết định lựa chọn phác đồ điều trị trong thực hành lâm sàng [1],[2],[3]. Hội
nghị Quốc tế về Ung thƣ Vú St Gallen năm 2003 đã thống nhất: “không nạo
vét hạch nách cho các bệnh nhân ung thư vú giai đoạn sớm, có kết quả sinh
thiết hạch cửa âm tính”. Sinh thiết hạch cửa trở thành một phƣơng pháp
thƣờng quy trong phẫu thuật điều trị ung thƣ vú giai đoạn sớm [4].
Hạch cửa trong ung thƣ vú đƣợc định nghĩa: “là một hoặc một số hạch
đầu tiên tiếp nhận dẫn lưu bạch huyết hoặc di căn ung thư từ vú đến”. Khi
hạch cửa âm tính thì hầu nhƣ các hạch nách còn lại cũng chƣa có di căn. Vì
thế, vét hạch nách triệt căn trở nên không cần thiết cho những trƣờng hợp
ung thƣ vú giai đoạn sớm [5],[6].
Cắt tuyến vú với vét hạch nách theo các chặng đƣợc coi là “kinh điển” trong
điều trị phẫu thuật ung thƣ vú từ nhiều năm qua, với một tỷ lệ hạch âm tính giả rất
thấp dƣới 2% [7],[8],[9],[10]. Tuy vét hạch nách giúp đánh giá chính xác nhất
trong xếp giai đoạn, tiên lƣợng và giúp hƣớng dẫn điều trị bổ trợ tiếp theo, nhƣng
vét hạch nách có thể gây ra biến chứng chảy máu, đọng dịch 10-52%, phù bạch
huyết cánh tay 15-30% tổn thƣơng thần kinh vùng nách, đau, tê bì 78% giảm chức
năng vận động khớp vai và ảnh hƣởng chất lƣợng sống của ngƣời bệnh
[11],[12],[13]. Chỉ 20-30% ung thƣ vú với kích thƣớc u dƣới 20mm có di căn
hạch, điều đó có nghĩa trên 70% vét hạch nách là không thực sự cần thiết ở giai
đoạn này [14],[15],[16],[17],[18]. Nhƣ vậy ở giai đoạn sớm, vét hạch nách không
cải thiện tỷ lệ sống thêm mà còn làm tăng biến chứng [19],[20],[21],[22],[23].
Tại Việt Nam, sàng lọc và phát hiện sớm ung thƣ vú là một trong những
trọng điểm của Chƣơng trình Mục tiêu Quốc gia Phòng chống Ung thƣ. Nhờ
tiến bộ của các chƣơng trình trên, ngày càng có nhiều bệnh nhân đƣợc chẩn
đoán sớm, khi mà nguy cơ di căn hạch nách còn rất thấp, nhất là đối với các
khối u có kích thƣớc nhỏ, dƣới 20mm.
Krag D.N (1993), Giuliano A.E (1994), Albertini J.J (1996) là những ngƣời
đầu tiên ứng dụng phƣơng pháp hiện hình và sinh thiết hạch cửa trong ung thƣ
vú giai đoạn sớm [24],[25],[26]. Đến nay, phƣơng pháp này đã trở thành
thƣờng qui ở nhiều nƣớc trên thế giới, việc lựa chọn phƣơng pháp lập bản đồ
bạch huyết và hiện hình hạch cửa bằng nhuộm màu đơn thuần hay kết hợp với
đánh dấu phóng xạ, tùy thuộc vào điều kiện mỗi quốc gia, kinh nghiệm của
từng phẫu thuật viên. Tuy nhiên, kết quả của nhiều nghiên cứu cho thấy độ
chính xác và tỷ lệ âm tính giả của cả hai phƣơng pháp là không có sự khác
biệt [5],[27],[28],[29],[30]. Một số tác giả nhận thấy chỉ cần phƣơng pháp
nhuộm màu đơn thuần đánh giá tình trạng hạch nách cũng đem lại hiệu quả
cao, tỷ lệ âm tính giả và tỷ lệ nhận diện hạch cửa đƣợc cải thiện theo kinh
nghiệm của phẫu thuật viên [31],[32],[33],[34].
Trên thế giới đã có nhiều công trình ứng dụng xanh methylene để hiện
hình hạch cửa với mức thành công và biến chứng chấp nhận đƣợc [20],[35].
Tại Việt Nam đã có một số tác giả: Trần Tứ Quý (2008), Trần Văn Thiệp
(2010), Lê Hồng Quang (2012) và Nguyễn Đỗ Thùy Giang (2014) nghiên cứu
bƣớc đầu và cho kết quả khích lệ về các chỉ số đánh giá độ nhạy, độ đặc hiệu
và giá trị của sinh thiết hạch cửa bằng phƣơng pháp nhuộm màu xanh
methylene [5],[27],[30],[36],[37]. Tuy nhiên, các nghiên cứu về hạch cửa còn
hạn chế về số lƣợng và các khía cạnh chuyên sâu để khảo sát kết quả sống
thêm, tái phát, di căn ở nhóm chỉ sinh thiết hạch cửa trong điều trị ung thƣ vú
giai đoạn sớm. Chúng tôi tiến hành đề tài này nhằm nghiên cứu ứng dụng
phƣơng pháp sinh thiết hạch cửa với các mục tiêu sau:
1. Khảo sát kết quả hiện hình hạch cửa, đánh giá tình trạng di căn hạch nách
trong điều trị ung thư vú giai đoạn sớm bằng phương pháp nhuộm màu.
2. Đánh giá kết quả ứng dụng sinh thiết hạch cửa trong điều trị phẫu thuật
ung thư vú giai đoạn sớm tại Bệnh viện K.
