Giao tiếp bằng lời là hoạt động thường xuyên và quan trọng trong đời
sống của con người. Trong giao tiếp bằng lời, nghe - hiểu tiếng nói là khâu quan
trọng. Sự tiếp nhận âm thanh ngôn ngữ được thực hiện không chỉ nhờ bộ máy
thính giác, mà còn bằng hoạt động phân tích tổng hợp của vỏ não. Để đánh giá
suy giảm sức nghe, từ lâu con người đã biết dùng đồng hồ và các dụng cụ phát ra
âm thanh để ước lượng sức nghe. Cuối thế kỷ XIX, F. Bézold lần đầu tiên đã sử
dụng âm thoa sau đó dùng tiếng nói thầm để đánh giá sức nghe. Hạn chế của
phương pháp trên là chỉ đưa ra sự đánh giá sơ bộ về sức nghe. Đầu thế kỷ XX,
máy đo thính lực điện tử ra đời, cho phép đánh giá sức nghe về thể loại và mức
độ. Tuy vậy, phương pháp này vẫn bị hạn chế, vì kích thích dùng để đo là các
đơn âm, trong khi tiếng nói trong thực tế giao tiếp hàng ngày là phức âm. Đo sức
nghe bằng đơn âm có giá trị phân tích đối với sức nghe và chỉ khảo sát đánh giá
được một số bộ phận của cơ quan thính giác (tai giữa, tai trong ), không cho
phép đánh giá đầy đủ, hoàn chỉnh của quá trình nghe-hiểu, đặc biệt các cơ quan
trung ương thần kinh.
Thính lực lời (TLL) là dùng lời nói, ngôn ngữ tự nhiên đã được qui
chuẩn qua máy đo thính lực làm nguồn kích thích để đo sức nghe. TLL
nghiên cứu tổng hợp về thính giác giúp chúng ta xem xét cả phần ngoại biên
(tai), phần trung ương (thần kinh) của bộ máy thính giác và đánh giá hiệu suất
của bộ máy đó về mặt xã hội. Vì vậy, TLL cần thiết và hữu dụng trong thực tế
giám định sức nghe, đánh giá hiệu quả phẫu thuật phục hồi chức năng nghe
như cấy điện cực ốc tai và hiệu quả của máy trợ thính cũng như việc lựa chọn
máy trợ thính thích hợp.
Ngày nay TLL đã được sử dụng rộng rãi và thường xuyên trong thực
hành chuyên khoa TMH ở các nước trên thế giới.
Tùy thuộc vào đặc điểm ngôn ngữ của từng nước, người ta xây dựng các
bảng từ thử và bảng câu thử TLL khác nhau.
Ở Việt nam, đã có ba bảng từ thử TLL được xây dựng. Đó là bảng từ thử
hỗn hợp âm tiết do Phạm Kim và cộng sự [1]; bảng từ thử một và hai âm tiết
của Nguyễn Hữu Khôi [2]; bảng từ thử thể loại Freiburger do Ngô Ngọc Liễn
xây dựng và đã được ứng dụng trong giám định điếc nghề nghiệp [3]. Trong
TLL, bảng câu thử thính lực lời (BCTTLL) có vị trí quan trọng. Bởi vì, trong
giao tiếp hàng ngày, chúng ta tiếp nhận thông tin không phải qua các từ tách biệt,
mà qua các câu hoàn chỉnh. Vì vậy BCTTLL cho phép đánh giá một cách tổng
hợp, đầy đủ hoàn thiện quá trình nghe hiểu trong giao tiếp bằng lời.Việc xây
dựng BCTTLL rất cần thiết trong việc đo tính sức nghe đối với người lớn, xác
định ngưỡng nghe nhận lời nói, đặc biệt là đối với người nghe kém do tuổi già
trong việc đánh giá hiệu suất của máy trợ thính và lựa chọn máy trợ thính thích
hợp Gần đây BCTTLL được phát triển nhiều ở các nước trên thế giới. Còn
nước ta, cho đến nay chưa có công trình nào nghiên cứu xây dựng BCTTLL
tiếng Việt.
Xuất phát từ thực tiễn trên, chúng tôi đã lựa chọn và thực hiện luận án với
tên gọi “Nghiên cứu xây dựng bảng câu thử thính lực lời Tiếng Việt, ứng
dụng trong nghe kém tuổi già”.
MỤC TIÊU
Luận án hướng đến các mục tiêu sau:
1. Xây dựng bảng câu thử thính lực lời tiếng Việt.
2. Ứng dụng bảng câu thử thính lực lời tiếng Việt trong nghe kém tuổi già.
